Έχοντας θέσει ως βασική αρχή των έργων της την τεκμηρίωση των επεμβάσεων, η Επιτροπή Συντηρήσεως Μνημείων Ακροπόλεως προχώρησε, αμέσως μετά την ίδρυσή της, στη σύσταση αρχείου για τη συγκέντρωση των τεκμηρίων. Σήμερα (2022), 47 χρόνια μετά την έναρξη των έργων, το Αρχείο της ΕΣΜΑ, που πλέον έχει μετεξελιχθεί στο Γραφείο Τεκμηρίωσης της ΥΣΜΑ, αποτελεί μια πραγματική κιβωτό, που περιλαμβάνει όχι μόνον τα παντοειδή τεκμήρια, που έχουν παραχθεί και συνεχίζουν να παράγονται στη διάρκεια των έργων, αλλά και τεκμήρια-αναπαραγωγές από άλλα αρχεία ή δωρεές από τρίτους, που έχουν σχέση με την ιστορία και την τέχνη των μνημείων της Ακρόπολης, ιδιαίτερα τις παλαιότερες επεμβάσεις σε αυτά. Συγκεκριμένα το Γραφείο Τεκμηρίωσης περιλαμβάνει:

Σχεδιοθήκη

Περιλαμβάνει τα παντοειδή σχέδια που παράγονται στη διάρκεια των έργων, όπως τα γενικά σχέδια αποτύπωσης της κατάστασης διατήρησης των μνημείων πριν από τις επεμβάσεις, τα σχέδια-δελτία τεκμηρίωσης των εργασιών στα μεμονωμένα αρχιτεκτονικά μέλη των μνημείων με ενδείξεις των πραγματοποιούμενων επεμβάσεων, τεχνικά σχέδια οργάνωσης των εργοταξίων των μνημείων ή του μηχανολογικού εξοπλισμού των έργων, τεχνικά σχέδια της δομικής αποκατάστασης των μνημείων, χαρτογραφήσεις των φθορών και των επεμβάσεων συντήρησης της επιφάνειάς τους, σκαριφήματα. Ακόμη, η σχεδιοθήκη περιλαμβάνει σχέδια διαφόρων ερευνητικών φορέων, που κατά καιρούς συνεργάζονται με την ΕΣΜΑ για την εκπόνηση ειδικών έργων, ερευνητικά σχέδια των μηχανικών των έργων σχετικά με την ιστορία των διαχρονικών οικοδομικών φάσεων των μνημείων της Ακρόπολης, αντίγραφα σχεδίων άλλων μελετών σχετικά με την ιστορία και την τέχνη των μνημείων. Τέλος, μια ειδική κατηγορία σχεδίων του αρχείου αποτελούν, τα τελευταία χρόνια, τα σχέδια που έχουν εξ αρχής εκπονηθεί με ψηφιακή τεχνολογία.

Φωτοθήκη

Περιλαμβάνει τη φωτογραφική τεκμηρίωση, που παράγεται πριν (στο στάδιο της μελέτης της κατάστασης διατήρησης των μνημείων), κατά και μετά το πέρας των επεμβάσεων. Η φωτογραφική τεκμηρίωση συνίσταται σε αναλογικές φωτογραφικές ασπρόμαυρες λήψεις, σε αρνητικά 120 και 36 mm, σε αναλογικές έγχρωμες λήψεις, σε έγχρωμες διαφάνειες, σε ψηφιακές φωτογραφίες. Στη φωτοθήκη, επίσης, περιλαμβάνονται μια πλήρης σειρά εκτυπώσεων εξ επαφής του ως άνω φωτογραφικού υλικού, καθώς και ένας μεγάλος αριθμός εκτυπωμένων φωτογραφιών επικολλημένων σε ειδικά δελτία. Η Φωτοθήκη περιλαμβάνει, επίσης, αντίγραφα φωτογραφιών άλλων αρχείων, που έχουν σχέση με τις παλαιότερες επεμβάσεις ή την κατάσταση διατήρησης των μνημείων πριν από τις επεμβάσεις της ΕΣΜΑ (ενδεικτικά αναφέρονται τα αντίγραφα φωτογραφιών των επεμβάσεων Μπαλάνου από το αρχείο της εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας, αντίγραφα φωτογραφίσεων της Δυτικής Ζωφόρου του Παρθενώνος των δεκαετιών του 1950 και του 1970 από τα αρχεία της Υπηρεσίας Αναστηλώσεως Αρχαίων και Ιστορικών Μνημείων του τότε Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων και του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου Αθηνών κ.ά.), αρνητικά και εκτυπωμένες φωτογραφίες των εργασιών συντήρησης και στερέωσης των μνημείων Ακροπόλεως (πλατώματος και κλιτύων λόφου) από την Εφορεία Ακροπόλεως των δεκαετιών 1960 και 1970. Τέλος, ορισμένες αλμπουμίνες της έβδομης δεκαετίας του 19ου αι., με απεικονίσεις μνημείων των Αθηνών, δωρεά του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου της Κωνσταντινουπόλεως.

Ένα ειδικό τμήμα της Φωτοθήκης αποτελεί το αρχείο κινηματογράφησης των έργων. Περιλαμβάνει τις πάγιες ετήσιες, τεκμηριωτικές, κινηματογραφικές λήψεις των επεμβάσεων, αλλά και ολοκληρωμένες ταινίες σχετικά με τα έργα και τα μνημεία της Ακρόπολης, παραγωγής της ΥΣΜΑ. Το αρχειακό υλικό των κινηματογραφικών λήψεων και των ταινιών συνίσταται σε αρνητικά, ταινίες μαγνητοσκόπησης (video) BETASP και VHS, δίσκους DVD, μαγνητοταινίες ήχου.

Αρχείο χειρόγραφου υλικού

Περιλαμβάνει τα χειρόγραφα ημερολόγια των έργων, χειρόγραφες σημειώσεις των μελετητών, τα δελτία καταγραφής των διασπάρτων μελών της Ακρόπολης (πάνω από 18.000 δελτία με χειρόγραφες περιγραφές, κατά περίπτωση σχέδια και φωτογραφίες των μελών), συστηματική βιβλιογραφική αποδελτίωση αρχαιολογικών περιοδικών και μονογραφιών σχετικά με τις παλαιότερες αναστηλώσεις των μνημείων της Ακρόπολης (περί τα 1180 χειρόγραφα δελτία).

Βιβλιοθήκη

Περιλαμβάνει τις εκδόσεις της ΕΣΜΑ και της ΥΣΜΑ, καθώς και αυτοτελείς τόμους μελετών και περιοδικών (περί τους 900), ανάτυπα άρθρων περιοδικών ή συλλογικών επιστημονικών εκδόσεων (περί τα 500) και ένα πλούσιο παράρτημα με αποκόμματα του Ημερήσιου και Περιοδικού Τύπου για τις επεμβάσεις της ΥΣΜΑ στα μνημεία της Ακρόπολης. Τα βιβλία και τα ανάτυπα είναι κυρίως ειδικού, αναστηλωτικού, ενδιαφέροντος. Ένα ειδικό τμήμα της βιβλιοθήκης αποτελεί το αρχείο πρωτότυπων μελετών, εκθέσεων και εισηγήσεων, που περιλαμβάνει πάνω από 1500 τεύχη δακτυλόγραφων μελετών, εισηγήσεων, εκθέσεων προόδου και απολογισμών εργασιών των μελών των εργοταξίων και τομέων εργασίας της ΥΣΜΑ. Στο αρχείο αυτό περιλαμβάνονται επίσης οι τόμοι των πρακτικών των συνεδριάσεων της ΕΣΜΑ.

Print